Herkesin zaman içinde düşünceleri, değerleri, ahlâk anlayışı, dünyaya bakışı değişiyor. Doğrusu da bu. Doğadaki bir canlıyı düşünelim. Koşullar değiştiğinde yaşamını sürdürebilmesi için bu canlının da değişime uyum sağlaması gerekir. Yoksa yaşam mücadelesini kaybeder.

İş yaşamı veya özel yaşam da doğadakine benzer: Koşullar değişirken siz değişmezseniz bir süre sonra oyunun dışında kalırsınız. İnsanın deneyimlerinin sonucunda veya karşılaştığı zorlukları aşmak üzere bir değişime yönelmesi doğal bir değişim olarak düşünülebilir.

Bir de kişisel çıkarları öyle gerektirdiği için değişen insanlar var. Elbette kimse çıkarları için değiştiğini söyleyecek kadar dürüst değildir, genellikle başka gerekçeler ileri sürer. Peki bir değişimin doğal mı yoksa çıkarlar gereği mi olduğunu nasıl anlayabiliriz derseniz, işte size yardımcı olabilecek küçük bir kılavuz:

• Kişi, yaşamındaki olumlu, olumsuz bir olayın ardından bir değişim yaşıyorsa bunun doğal bir değişim olduğu düşünülebilir. Eğer kişi yeni bir proje veya iş ortaklığı gibi parasal olarak yaşamını etkileyecek bir gelişmeden sonra değişim yaşıyorsa bu değişimin doğal olmadığı söylenebilir.
• Kişi izlediği filmler, okuduğu kitaplar, katıldığı eğitimler sonrasında bir değişim yaşıyorsa bunun doğal bir değişim olduğu düşünülebilir. Ancak kendi dünyasında farklılık yaratacak veya bilgi katacak bir şey olmadan bir değişim yaşıyorsa bunun doğal olmadığını düşünmek yanlış olmaz.
• Kişi arkadaşlarının, sevgilisinin, öğretmeninin etkisiyle bir değişim yaşıyorsa, bunun doğal bir değişim olduğu düşünülebilir ancak eğer kişi birkaç gün önce tanıştığı birisinin etkisiyle değişiyorsa elbette bu doğal bir değişim değildir.

Değişimi daha doğru analiz edebilmek için değişimi ortaya çıkartan nedenlerden başka, daha anlaşılabilir bir ölçüt daha var: Süre.

Doğal değişimlerin tümü bir zaman yayılır. Dışarıdan bakıldığında kimse bu değişimi anlık olarak fark edemez. Çoğu zaman kişinin iki yıl öncekinden çok farklı olduğunu görürsünüz ancak bu değişim adım adım olduğundan, bunun tam olarak ne zaman gerçekleştiğini söyleyemezsiniz. Çıkar gereği değişimler ise anlıktır. Kişinin dünkü haliyle bugünkü hali açıkça birbirine zıttır. Bir bakarsınız ‘ak’ der, ertesi gün aynı şeye ‘kara’ der.

Doğal gelişmeler, bir yakının kaybı, işten çıkartılma gibi olumsuz yöndeki gelişmeler olsa bile kişide olumlu yönde bir değişime neden olabilir. Ancak çıkar gereği değişimlerin tümü insanı olumsuz etkiler. Çıkarları gereği değişen insanlar, genellikle değerleri erozyona uğramış, kişilikleri aşınmış ve düşünceleri zayıflamış olarak çıkarlar değişim döneminden.

Burak Kaya

Not: Değişime Uyum Eğitimine katılarak bu konudaki yetkinliklerinizi artırabilirsiniz. OffCourse'la dünyanın her yerinde, kişisel bilgisayar, tablet veya akıllı telefonunuz üzerinden eğitim alabilirsiniz.