Hangi şirkete hangi topluluğa, insanların uzun süre bir arada bulunduğu veya birlikte çalıştığı bir yere gitseniz bir yerde “Bizim iletişim sorunumuz var” dendiğini duyacaksınız. Evet iletişim sorunu olabilir. Daha büyük sorunun iletişim sonrası ilişki sorunu olduğunu kaydedip, temelde diğerinden daha kolay çözülebilecek bir konu olan iletişime gelelim.

Önce bir fıkra ile başlayalım:

Yaşlı kadın trene biner ve kondüktöre “Tren Menemen’e gelince bana mutlaka haber verin” der. Tren yol almaktadır ve kondüktör de işiyle meşguldür. Tren Menemen’e gelir, durur yolcular iner ve binerler. Sonra tren tekrar hareket eder. Tam hareket sırasında Kondüktör durumu fark eder ve hemen Makiniste koşar. Adama durumu anlatır ve treni daha fazla uzaklaşmadan durdurur ve yavaş yavaş geri gelmesini ve istasyona yanaşmasını sağlar. Tren geri giderken Kondüktör de kompartımana gelmiştir ve yaşlı kadına haber vermek ister. Ne mutlu ki kadın uyumaktadır ve trenin durduğunu -kalktığını ve geri geldiğini fark etmemiştir. Kondüktör, tren istasyonda tekrar durunca kadına yaklaşır ve onu uyandırır. “Menemen’ e geldik hanımefendi.” Kadın telaşla uyanır ve teşekkür eder ve hemen küçük çantasına uzanır eli. Çantadan bir kutu çıkartır ve diğer çantasından çıkarttığı küçük su şişesinden suyu alarak ilacını içer. Kondüktöre bakar ve izah eder. “Sağ olun çok yardımcı oldunuz, ilacımı tam zamanında içmem gerekiyor da.”

Buyurun size iletişim olayı. Bir de gerçek olay anlatıp olanları analiz edelim.

Geçen gün beni bir arkadaşımın asistanı aradı ve dedi ki:

- Fuat Bey bana banka hesap numaranızı verir misiniz?

Hayrola dedim ne yapacaksınız hesap numaramı?

- Size 400 TL göndereceğim.

Ben şaşırdım. O arkadaştan bir alacağım yoktu.

- Nasıl yani, nereden çıktı bu ödeme? Kadın izah etti.

- Ahmet bey masama bir not bırakmış. Fuat Bey, 4*100.-TL ve bir de kendi hesap no’sunu yazmış. Bana hesap numaranızı verirseniz ben de size havaleyi yapayım.

O an ben hatırladım. Birkaç ay önce arkadaşımdan bir şey rica etmiştim ve bedelini ilk karşılaştığımzda ödeyememiştim o da “sonra ödersin” demişti. Aradan uzun bir zaman geçmişti, sonra telefonla bana hesap numarasını bildirmesini, parayı hesabına göndereceğimi söyledim. O da bu telefondan yaklaşık bir ay sonra asistanına yukarıdaki notu (mesajı) bırakmış.

Pekiyi bu iki olaydan ne ders çıkartmalıyız iletişim bağlamında. Öncelikle bir tarafa yazmamız gereken konu, niyetimizin muhatabımız tarafından okunamayacağıdır. Biz ne düşünürsek düşünelim karşı taraf bizim düşünce ve niyetimizi değil söylediklerimize ve davranışlarımıza bakacaklardır. Matematik ifade: “Söylediğimiz” her zaman eşit değildir “Söylemek istediğimiz.” Yani birincil sorumluluk söyleyende. Bu nedenle biraz abartılı da olsa adım adım ve tane tane iletmeliyiz mesajımızı. Muhatabımızın, bizi ne kadar iyi tanırsa tanısın (iş arkadaşımız, asistanımız, eşimiz v.b.) her durumda mesajı anlaması için ona ince ayrıntıya dikkat ederek açıklamamız gerekir.

Ne istiyorum: Fuat beye hesap numarası gönderilecek.

Niçin gönderilecek: Bana bir ödeme çıkartacak.

Nasıl söyleyeceksin: Nazikçe hatırlat, miktarı hatırlamayabilir, sorarsa 4*100.-TL de.

Nasıl kontrol edilecek: Benim hesaba 400.-TL gelince.

Bunu sözlü de yapabilirsiniz arkadaşımın yaptığı gibi yazı ile de, uzun ve zahmetli olabilir ama doğru iletişim kurmayı, mesajın doğru gitmesini ancak bu şekilde temin edebilirsiniz.

Şimdi kendi yaşadığınız bir iletişim kazasını, “Bizde iletişim problemi var” demeden irdeleyin ve neyin nasıl söylenebileceğini yazın.

Hadi ben de size yol göstereyim:

- Olay neydi?

- Neden iletişim kazası oldu?

- Ne söylenmişti?

- Ne söylense kaza olmazdı?

- Bu durumdan ne ders çıkarttınız?

Eh biraz çalışmak gerek değil mi? Hayat sizin hayatınız. Çalışan kazanır tezi doğruysa çalışan mesajı doğru iletir de diyebiliriz.

Fuat Yalçın