Bazı kişiler öngörülü insanları yüceltip, onların bu becerisini doğaüstü bir yetenek gibi görüyorlar. Öyle ki, verdikleri örneklerden öngörülü insanları neredeyse bir kâhin katına yükselttiklerini anlayabiliyorsunuz. Çoğu kimsenin Tanrı vergisi bir yetenek gibi gördüğü bu becerinin gerçek kaynağı nedir diye hiç düşündünüz mü? Aslında öngörülü insanların doğaüstü yeteneklere değil, çabalayarak herkesin sahip olabileceği bazı yetkinliklere sahip olduklarını söyleyebiliriz. Peki nedir bu yetkinlikler?

• Doğru Verilerle Hareket Etme: Öngörülü insanlar, tahmin yapmak için kullandıkları verilerin doğruluğunu ve geçerliliğini araştırıp test ederler. Tahminlerinde bilimsel olmayan, metafizik ya da inançlara dayalı hiçbir veriye yer vermezler.
• Deneyim ve Eğitim: Öngörülü insanlar, ellerindeki verileri geçmiş bilgi ve deneyimleriyle tartar, güncel koşullar içinde bu verilerin nasıl bir gelişme göstereceklerini tahmin ederler.
• Akılcılık ve Gerçekçilik: Öngörülü insanlar verileri işlerken akılcı bir yaklaşımı benimserler. Tahminlerini yaparken kendi istek, duygu ve beklentilerini işin içine karıştırmazlar.
• Soğukkanlılık ve Tarafsızlık: Öngörülü insanlar, olası sonuçları tahmin ederken olabildiği ölçüde heyecan, korku, sevinç gibi duygularını kontrol ederler. Bu tür duyguların tarafsız (objektif) bir bakış açısını yok ettiğini bilir ve kendilerini ilgilendirecek sonuçlar için bile adımlarını soğukkanlı biçimde atarlar.
• Güçlü Sezgiler: Öngörülü insanların iyi koku alabilen burunları vardır. Satır aralarını okur, ayrıntıları görür, sözlerle niyetler arasındaki farkı ilk önce onlar fark ederler.
• Sınama: Öngörülü kişiler, tahminlerini farklı bakış açılarıyla sınar, diğer tahminlerle karşılaştırır ve ondan sonra açıklarlar. Olası hatalarda ise hatalar üzerinden tahminlerini yeniden sorgulayarak daha az hatalı yeni tahminler oluşturabilirler.
• Esneklik: Öngörülü insanlar, sonuçlarında keskinliği sağlamak için farklı koşullar altında verilerin nasıl bir hareket izleyeceğini düşünürler. Odaklarında nokta değil, çizgi; an değil süreç vardır. Koşullarının değişmesi durumunda, sonuçların da değişeceği bir esneklik içinde tahminlerini sunarlar.

İyi tahminlerde bulunabilmek için olağanüstü yeteneklere sahip olmak gerekmez ancak yukarıdaki yetkinliklere sahip olmak gerekir. Elindeki verilerin gerçekliğini ölçebilecek oranda bilgiye, bilimsel yöntemler konusunda yeterli eğitime ve eldeki verilerle geçerli koşullardan doğru bir tahmin yaratacak ölçüde deneyime sahip olmayan kişilerin öngörüleri de hatalı olacaktır.

Burak Kaya

Not: OffCourse Eğitimlerine katılarak farklı alanlardaki yetkinliklerinizi artırabilirsiniz. OffCourse'la dünyanın her yerinde, kişisel bilgisayar, tablet veya akıllı telefonunuz üzerinden eğitim alabilirsiniz.