Online eğitim üzerine pek çok araştırma yapılmış olmakla birlikte bunların en kapsamlısı Amerika Eğitim Bakanlığı için Bernadette Adams Yates’in yönetimindeki bir araştırma ekibi tarafından yapılan 2009 tarihli bir çalışma*. Benim sizlere aktaracağım bilgiler, 2010 Eylül’ünde revize edilmiş aynı araştırmanın sonuç raporundan.

Online Eğitim % 20 Oranında Daha Başarılı
Araştırma, 1996 – 2008 yılları arasında farklı online eğitim örneklerinin izlenmesiyle gerçekleştirilmiş. 12 yıl boyunca online eğitimlerin, sağladıkları yarar açısından ve yüz yüze eğitimlerle kıyaslanarak değerlendirildiği çalışmada, 99 farklı eğitim örneğinden 45 tanesi kabul edilebilir ölçüde, tutarlı veri sağlamış ve bu 45 eğitim örneğinin incelenmesi sonucu 50 tane farklı etki büyüklüğü (effect size) saptanmış. Farklı deney ve yöntemlerle elde edilen etki büyüklüklerinin birleştirilmesi ve buradan tek bir ortak değerlendirme sonucu elde edilmesine meta analiz deniyor. Bu araştırmada, 50 farklı etki büyüklüğünün sentezini yapan meta analiz şu sonuca varmış: “Online eğitim alan öğrenciler, yüz yüze eğitim alan öğrencilere göre, öğrenim başarısı açısından daha yüksek bir performans göstermişlerdir”. Burada söz edilen değişim, online eğitim tarafında % 20’lik bir verim artışına karşılık geliyor.

Araştırmanın Odağında İlk ve Orta Öğretim Değil, Kariyer ve Mesleki Eğitimler Var
Araştırma, daha önceden sadece ilk ve orta öğrenim için yapılmış bazı araştırmaları da dikkate alarak, bu araştırmanın öncekilerden farklı olarak değerlendirilmesi gerektiğini belirtiyor. Bu çalışmanın odağında tıp eğitiminden, askeriyeye, mesleki eğitimlerde farklı kariyer eğitimlerine kadar üniversite veya profesyonel yaşamda çeşitlilik gösteren çok geniş bir eğitim kartelası var. Dolayısıyla bu araştırmanın sonuçlarını ilk ve orta öğrenim için kullanmak doğru sonuçlar doğurmayabilir.

Araştırmanın En Önemli Saptamaları

• Aynı içeriğe sahip bir eğitimde online eğitim öğrencileri, yüz yüze eğitim öğrencilerine kıyasla daha iyi bir öğrenme performansı göstermişlerdir.
• Hem online hem de yüz yüze eğitimden öğeler içeren melez eğitim sistemindeki öğrenciler sadece online veya sadece yüz yüze eğitim öğrencilerine göre daha yüksek bir öğrenme performansı göstermişlerdir.
• Online eğitimler içinde, işbirliğine dayalı olan veya bir eğitimcinin liderliğinde yürütülen eğitimlere katılan öğrenciler, her bir öğrencinin bağımsız çalıştığı online eğitimlere göre daha yüksek bir öğrenme performansı göstermişlerdir.
• Online eğitimler, hem üniversite düzeyinde, hem de profesyonel hayattaki eğitimlerde yüz yüze eğitim yöntemlerinden daha verimli bulunmuştur.

Bunlara ek olarak dikkat çeken iki madde daha:

• Tümüyle Online Eğitim veya Online-Yüz Yüze Melez Eğitiminin performans çıktıları birbirine yakındır.
• Online öğrenci topluluklarına rehberlik yapılmasının, her bir öğrenci için özel rehberlikten daha az yarar sağladığı saptanmıştır.

Online Eğitimin Öncüsü: Uzaktan Eğitim
Biraz eskilere gidelim. Bildiğiniz gibi, online eğitimden çok daha önce uzaktan eğitim vardı. 1980’li yıllarda televizyon dersleri veya mektupla öğrenim gibi uzaktan eğitim yöntemleri yaygın olarak kullanılıyordu ve elbette o yıllarda bu yöntemler için de çeşitli araştırmalar yapılmıştı. Şaşırtıcı biçimde o zamanki araştırmalar da öğrenme ve verimlilik açısından, uzaktan eğitimin, yüz yüze eğitimden daha başarısız olmadığı yönünde sonuçlar bulmuştu. Ancak o zamanki genel eğilim de şimdikinden farklı değildi: “Ana eğitim yöntemi yüz yüze olmalı, ancak yüz yüze eğitim verecek koşullar yoksa veya çok maliyetliyse, o zaman uzaktan eğitim gibi yöntemler de düşünülmeli”. Bugün de benzer bir yaklaşım söz konusu: “Ana eksen yüz yüze, yani geleneksel eğitim sistemi olmakla birlikte, eğer fiziksel zorunlulukların aşılamadığı durumlar varsa, o zaman online eğitim de, yardımcı veya destekleyici bir çözüm olarak düşünülebilir” türünden bir yaklaşım.

Online Eğitimin Geleceği
Bugün web teknolojileri bizi her gün farklı bir yenilikle karşılıyor: Online topluluklar, tartışma platformları, akıllı telefonlar, video mesajlar gibi bir çok yenilik, artık günlük yaşamımıza girmiş durumda. Bugün online kanallarda gördüğümüz videolar, müzikler, mesajlar ortaya öylesine karmaşık bir etkileşim ağı çıkarttı ki artık kimin yayıncı kimin izleyici olduğunu söylemek bile mümkün değil. Bir online hizmet için etkileşim ve katılımcılık artık sıradan özellikler halini aldı. Teknolojideki her gelişme, elbette, online eğitimin imkanlarını da ileri taşıyor. Tüm iş yapma biçimlerinin büyük bir hızla değiştiği böyle bir dünyada eğitimin elli yıl öncesinin geleneksel yöntemleriyle yürütülmesini savunmak pek de akılcı bir yaklaşım olmaz. Bugün geldiğimiz noktada, eğitim dünyasının karar vericileri yaklaşık yirmi yıldır, online eğitimin hangi noktalarda daha başarılı olabileceğini tartışıyorlar. Artık bizler de tartışma konumuzu “Online eğitim mi, geleneksel eğitim mi?” değil, en azından “Tamam online eğitim olmalı ama nerede, nasıl ve hangi özelliklere sahip olmalı?” noktasına taşımış olmalıyız. Bu noktada araştırmamıza geri dönelim. Eğitim stratejimizi belirlerken araştırmanın odağında yer alan dört ana soruyu kendimize de soralım:

1. Bu eğitimden sağlanan verimlilik anlamında, online eğitimle yüz yüze eğitimin karşılaştırma sonuçları nasıldır?
2. Yıllardır uygulanan geleneksel yöntemlere, online eğitim yöntemlerinin eklenmesi bu eğitimin verimliliğini artırıyor mu?
3. Hangi eğitimlerimiz için online eğitim yöntemleri daha verimli olabilir?
4. Online eğitimin verimliliğini etkileyen koşullar neler olabilir? Daha iyi bir online eğitim tekniğine nasıl ulaşabiliriz?

“Online eğitim yararlı mı?” konusunu tartışmaktansa yukarıdaki soruları tartışmak çok daha doğru bir gündeme sahip olmamızı sağlayabilir. Bu araştırmayla ilgili olarak eklemek istediğim son bir nokta daha var: Dikkat ettiyseniz, araştırma online eğitimin daha az maliyetli olması, yeni teknolojileri kullanmak açısından farklı olanaklara sahip olması, fiziksel erişim olanağı olmayan toplulukları bir araya getirmesi gibi yararlarını değerlendirmiyor. Sadece aynı konuda, farklı eğitim yöntemleri uygulandığında, eğitim alan kişinin öğrenme performansındaki farklılığı ölçüyor. Sanırım artık online eğitimle ilgili önyargılarımızı bir yana bırakıp, bir an önce “Online eğitim sistemimizi nasıl yapılandırmalı?” ve “Online eğitimi ne şekilde, hangi öğelerle zenginleştirilerek uygulamalıyız?” konularını düşünmeye başlamamız gerekiyor.

* http://www2.ed.gov/rschstat/eval/tech/evidence-based-practices/finalreport.pdf