Çalışma hayatıma bankada başladım. İlk çalıştığım şubede yeni müşterimiz olmuş bir mühendislik firması vardı. Yaklaşık on beş kişilik genç bir kadroyu çok iyi eğitim almış, son derece zeki bir patron yönetiyordu. İşin doğrusu, diğer müşterilerimizle kıyaslandığında, bu firmanın geleceği çok daha parlak gibi duruyordu, birkaç toplantı sonrasında hem çalışanların hem de patronun analiz yeteneği ve çıkarım güçlerinden etkilendiğimi şimdi bile hatırlıyorum. O günlerde çok büyük bir hızla büyümesini beklediğim bu firma, nasıl olduysa zaman geçtikçe gözümde değer yitirmeye başladı. Şirketteki çalışanların biri gidiyor, diğeri onun görevini alıyor, tam alışmışken yeni başlayan da gidiyordu. Firmanın çalışanları hem kendi aralarında hem de bizimle ciddi iletişim sorunları yaşıyor, ödemelerini yetiştiremiyor, uyarılarımızı bir suçlama gibi alıp son derece sert yanıtlar veriyorlardı. Yaklaşık bir yıl sonra, bizim bu firmayla artık çalışmayacağımızı öğrendiğim gün çok mutlu olmuştum. Sonradan bu örneği çok düşündüm, yani bu kadar iyi eğitim almış, zeki insanlar bir araya gelip de nasıl bu kadar kötü bir yönetim sergileyebilirler diye.

Bu sorunun yanıtını yıllar sonra başka farklı örnekler de gördükten sonra verebildim: Şirketler işe alım yaparken genel olarak IQ'yu değerlendiriyorlar. Bitirilen okula, yüksek lisans derecelerine, sertifikalara bakıyorlar. Eğer notlar yüksekse, bitirme puanı iyiyse karşılarındaki kişinin başarılı bir çalışan olacağını düşünüyorlar. Buradaki ölçüt belli: Dört üçten iyidir. Yani kişinin not ortalaması ne kadar yüksek ve sertifika koleksiyonu ne kadar kabarıksa,  o kadar iyi.  Belki bazı işlerde bu ölçütler yeterli olabilir ancak zaman içinde özellikle yönetsel görevler üstlenildiğinde iş değişiyor. Kariyerinin ilk yıllarında, uzman olarak çalışırken işlerin üstesinden yüksek IQ’su ile gelebilen bir kişi, iş yöneticiliğe ve liderliğe geldiğinde tökezlemeye başlıyor. Çünkü artık gereksinimi olan şey IQ’dan ziyade EQ.

Peki IQ ile EQ arasındaki fark nedir? Dilerseniz önce kısaca bu iki kavramı tanımlayalım. IQ (Intelligence Quotient) bir kişiye uygulanan zeka testinden alınan puanı gösteriyor. Bu test tamamıyla kişinin sayısal, sözel, görsel olarak kavrayış ve algılamasını ölçmeye yönelik. EQ (Emotional Intelligence)  ise bir kişinin duyguları anlayıp yönetebilme, ilişki kurma ve duygularını açıklayabilme yeteneklerini ölçmeye yarıyor. Yani IQ’nun odak noktasında zeka, EQ’da ise duygular var. IQ düşünceleri, fikirleri, bilgiyi yönetebilmeyi sağlarken, EQ ilişkileri yönetebilmemizi sağlıyor. İstediği kadar yüksek bir IQ’ya sahip olsun, herhalde karşı tarafı anlayamayan, müşterisiyle, ekibiyle sağlıklı ilişki kuramayan bir kişinin, şirkette yönetici olarak çalışmasının yerinde bir tercih olduğunu söyleyemeyiz.

Yüksek IQ'lu ancak düşük EQ’ya sahip, yani yeterli duygusal zekâya sahip olmayan kişilerin kariyerleri genel olarak kötü bir çizgiye sahip oluyor. Sanırım aşağıdaki bulgular da⁽¹⁾ bunun nedenini yeterince açıklıyor:

• Bir sigorta firması, çalışanları üzerinde yaptığı araştırmada özgüven, inisiyatif alma, empati kurma gibi duygusal zekaya bağlı yetkinlikleri zayıf olan satışçıların ortalama 54.000.-USD’lik satış yaparken, yüksek duygusal zekaya sahip satışçıların ortalama 114.00.-USD’lik yani önceki grubun iki katından daha fazla poliçe satışı yaptığını belirlemiş. (Cooper, 2013)
• CIT (Carnegie Institute of Technology) tarafından yapılan bir araştırmada finansal bir başarının % 85 oranında insan mühendisliği denilen iletişim, uzlaşma ve liderlik becerilerinden, % 15 oranında ise teknik bilgilerden kaynaklandığı ortaya çıkmış. Bu noktada insanların, daha aşağı kalite için daha fazla para ödeme pahasına, tanıyıp güvendiği kişilerle çalışmak yönündeki eğilimini tespit eden Nobel ödüllü Psikolog Daniel Kahneman’ı da anımsatmakta yarar var. (Jensen, 2012)
• Psikologlar başarı için IQ’nun ancak % 10 en fazla % 25’lik bir öneme sahip olduğunu belirtiyorlar. IQ’nun dışında başarıyı getiren EQ da dahil olmak üzere çok sayıda farklı öğe var. (Bressert, 2007)

Burak Kaya

………….......…
EQ nasıl gelişir diyorsanız, “Duygularının Farkında Olmak” eğitimini ya da beğendiğiniz başka bir OffCourse eğitimini alarak işe başlayabilirsiniz.

1- Kendra Cherry, Quotes About Emotional Intelligence https://www.verywell.com/quotes-about-emotional-intelligence-2795689